Hoge piek ziekmeldingen na sluiting scholen, kinderopvang en horeca

De afgelopen weken constateerden de arbodiensten enorme fluctuaties in de verzuimcijfers. Opvallend is de enorme piek in verzuimmeldingen in de week van 16 tot en met 22 maart 2020. “We hebben in die week 80% meer verzuimmeldingen ontvangen dan gebruikelijk is in die periode”, aldus Jurriaan Penders, directeur Medische zaken HumanTotalCare, waar ArboNed en HumanCapitalCare onderdeel van zijn. De dagpiek deed zich voor in de periode tussen het verbieden van bijeenkomsten met meer dan 100 personen en de eerste dag dat scholen, kinderdagverblijven en horeca moesten sluiten, en lag zo’n 2,5 keer hoger dan normaal. In Brabant was dit zelfs 3 keer zoveel dan gebruikelijk. Na deze piek zagen we het aantal nieuwe verzuimmeldingen ook weer afnemen.”

Ruim 50% van het verzuim door corona-gerelateerde klachten

Om inzicht te krijgen in het effect van het coronavirus op verzuim binnen het mkb heeft ArboNed eind week twaalf, corona-gerelateerde vragen toegevoegd aan de digitale vragenlijst die werknemers na hun ziekmelding ontvangen. ArboNed zet de digitale vragenlijst in om waar nodig sneller te kunnen ingrijpen. Zo kan de werknemer sneller met de juiste aanpak starten dan dat hij volgens de Wet verbetering Poortwachter pas uiterlijk in de zesde week na de ziekmelding na het gesprek met de bedrijfsarts zou doen. Penders: “Uit de analyse van de corona-module in de digitale vragenlijst blijkt nu dat ruim 50% van de werknemers die de vragenlijst heeft ingevuld, aangeeft dat het verzuim in verband staat met het coronavirus of daaraan gerelateerde klachten.”

Preventief thuiswerken

Aanvankelijk gaf meer dan 40% van deze werknemers aan met de betreffende klachten in principe gewoon te kunnen werken. Het gaat hier doorgaans om verkoudheidsklachten, waarbij nu de richtlijn is om preventief thuis te blijven. Penders: “We hebben deze bijzondere situatie nog nooit eerder meegemaakt en dit schepte, zeker in het begin, de nodige verwarring over wanneer wel of niet ziekmelden. Als een werknemer geen klachten heeft die hem belemmeren zijn werk uit te voeren, moet hij ook niet worden ziekgemeld. Ook niet als hij preventief thuis moet blijven, maar zijn werk het niet toelaat dit werk thuis uit te voeren. Juist voor die situatie biedt de overheid de werkgever de mogelijkheid een beroep te doen op de tijdelijk Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). Zo borgen we dat alle hard nodige capaciteit van onze professionals ook werkelijk wordt ingezet voor die mensen die dit ook echt nodig hebben. We zagen vervolgens een enorme stijging in het aantal hersteldmeldingen, nadat we dit werkgevers en werknemers duidelijk hadden uitgelegd. Opvallend was dat de respondenten die aangeven dat zij zich normaal gesproken niet ziek zouden hebben gemeld, zich significant sneller hersteld hebben gemeld. Het aantal van dit soort verzuimmeldingen is nu enorm teruggelopen. Onze professionals gaan bij vermoeden van een dergelijke ziekmelding hier ook over in gesprek. Het uiteindelijke doel is dat iedereen op de juiste manier geholpen wordt en de juiste zorg kan worden verleend.”

Werkgeversadvies praktische leidraad voor werkgevers en werknemers

Penders: “We constateren dat zowel werkgevers als werknemers echt behoefte hebben aan hulp en concreet advies hoe om te gaan met deze crisis in relatie tot werk. Het werkgeversadvies, dat we via onze dochterorganisaties ArboNed, HumanCapitalCare en Mensely ter beschikking hebben gesteld aan alle werkgevers in Nederland en dat we doorlopend actueel houden, is inmiddels al tienduizenden keren gedownload. Het werkgeveradvies is een aanvulling op de informatie en richtlijnen van het RIVM en specifiek toegespitst op de werksituatie. Zo bieden we een stappenplan om de bedrijfscontinuïteit in deze roerige tijden te borgen, en is bijvoorbeeld ook een rouwprotocol toegevoegd. Naast alle hulpmiddelen waarmee men zelf aan de slag kan, bieden onze professionals werkgevers, leidinggevenden en werknemers ook de nodige persoonlijke begeleiding in deze lastige periode. Door alle voorzorgsmaatregelen proberen we de verspreiding van het coronavirus in te dammen, maar we hebben er natuurlijk ook niets aan als mensen uitvallen door de fysieke of mentale gevolgen die het thuiswerken, of het helemaal verdwijnen van het werk en alle onzekerheid met zich meebrengt.”

Uitval door thuiswerken voorkomen

Ondertussen werkt een groot deel van werkend Nederland (vaak voor het eerst en naast de zorg voor de kinderen) thuis. Het massaal thuiswerken stelt werkgevers voor nieuwe uitdagingen en heeft mogelijk ook invloed op het (psychisch) verzuim de komende maanden. Het vraagt de nodige flexibiliteit van het bedrijf en de werknemers, en we signaleren de enorme behoefte aan (preventief) advies. Zo zijn er ergonomische uitdagingen, met vooral veel nek- en schouderklachten, hiervoor biedt de (online) thuiswerkplek-check uitkomst in deze tijd. Maar ook psychisch is er een zorgelijk effect te zien. Werknemers kunnen moeilijker psychologisch afstand nemen van werk waardoor privé de functie van rust en herstel verliest. Daarnaast maken werknemers extra uren. De impact van corona op de economie en onzekerheid over de eigen positie spelen hierin mee. Het is belangrijker dan ooit om als leidinggevende een vinger aan de pols te houden bij je werknemers en duidelijke kaders te stellen. Waar nodig met hulp van experts.”

Inhaalslag

Penders: “We begrijpen dat veel ondernemers nu vooral aan het overleven zijn en dat ze kijken naar de korte termijn, maar minstens zo belangrijk is het om ook vooruit te blijven kijken en te zorgen dat het bedrijf klaar is voor een inhaalslag. We zullen helaas lang met de gevolgen van deze crisis te maken hebben.”