Daling nu proberen vast te houden
Het gemiddelde verzuimpercentage daalde in 2023 naar 4,6%. Een jaar eerder lag dit gemiddelde op 4,7%. In de zorg en de industrie is het verzuim met gemiddeld 6,3% en 5,5% het hoogst. Het is voor het eerst sinds 2014 dat Nederland weer een daling in het verzuim ziet. De trend van stijging van langdurend verzuim door psychische klachten zet wel door. Na een aantal jaren waarin corona veel impact had op het verzuim, is dit het moment om de aandacht weer te verleggen naar het voorkomen dat medewerkers uitvallen. “In 2023 keren de gebruikelijke seizoenstrends in verzuim terug. De stevige stijging van de afgelopen jaren, lijken we daarmee achter ons te laten”, vertelt Jurriaan Penders, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij HumanCapitalCare. “Met de juiste inzet van middelen kunnen we die daling proberen vast te houden. Door alert te zijn op stressgerelateerde klachten kan langdurend verzuim worden voorkomen of verkort.”
Geen ‘Blue Monday-effect'
In december nam het aantal nieuwe ziekmeldingen, mede door de kerstvakantie, af. Voor elke 1.000 medewerkers ontvingen de arbodienstverleners 69 nieuwe ziekmeldingen. In november waren dat er nog 83. Na de kerstvakantie zien ArboNed en HumanCapitalCare dat het verzuim weer toeneemt. Van een ‘Blue Monday-effect’ rondom de derde maandag van januari is echter geen sprake. Penders: “De maandag is wel de dag van de week waarop we de meeste ziekmeldingen ontvangen, met in 2023 maandag 11 december als hoogtepunt. In het overzicht van maandagen met de meeste ziekmeldingen van afgelopen jaar staat de zogenoemde Blue Monday echter op een bescheiden plaats 22.” Dat de maandag een drukke dag is, komt doordat dan ook de meldingen binnenkomen van mensen die in het weekend ziek zijn geworden en op maandag nog niet kunnen werken.
2024: inzetten op preventie psychisch verzuim
Voor 2024 blijft het voorkomen van psychisch verzuim een belangrijk aandachtspunt. Ruim één op elke vijf verzuimdagen komt door klachten die verband houden met stress. “Piekeren, lusteloosheid en gespannenheid beïnvloeden je werkprestatie. De oorzaak hiervan ligt niet altijd – volledig – bij het werk”, vervolgt Penders. “Werkgevers en medewerkers hebben hierin allebei een rol te vervullen.”
Voor werkgevers ligt de focus op het bieden van een werkomgeving waarin medewerkers gezond en veilig kunnen werken: fysiek en mentaal. Een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en een Preventief medisch onderzoek (PMO) maken dat inzichtelijk. Voor medewerkers is het belangrijk om tijdig hulp in te schakelen, zoals een preventief spreekuur bij de bedrijfsarts. Ook gebeurtenissen in het persoonlijke leven, zoals een overlijden of mantelzorg kunnen tijdelijk impact hebben op werk. Penders: “Psychische klachten zorgen ervoor dat steeds meer mensen voor lange tijd uitvallen. Het is belangrijk om juist hier in te blijven zetten op preventie. Dat vraagt van werkgevers en medewerkers dat ze met elkaar in gesprek blijven en waar mogelijk tijdig in actie komen.”